Koffie kan vandaag de dag op ontelbare manieren gemaakt worden. Met koffiezetapparaten en koffiemachines tot aan, jawel: de percolator. Een manier om espresso te maken zoals de Italianen dat doen. Deze ‘ouderwetse’ manier van koffie zetten is terug van weggeweest en de percolator is steeds vaker terug te vinden in onze keukens. Maar hoe kun je het beste koffie zetten met een percolator? In dit artikel vertellen we je alles over de unieke bereidingswijze van koffie.
Wat is een percolator?
Waarschijnlijk heb je vast wel eens gehoord van een percolator. Maar wat is het precies? Een percolator, ook wel perculator of mokkapot genoemd, is een keukenapparaat om espresso mee te maken. De eerste percolators verschenen in de 18e eeuw, maar verloren hun populariteit sinds de opkomst van koffiezetapparaten en koffiemachines. Maar sinds een aantal jaren zijn ze weer steeds vaker te vinden in onze keukens.
De naam percolator komt van het woord percoleren. Dit is het geleiden van een oplosbare stof door een poreuze substantie. De aroma, kleur, werkingen en vooral de smaak worden op deze manier door de substantie opgenomen. Het water wat je dus in de percolator stopt, gaat door de gemalen koffie heen en krijgt zo de eigenschappen van koffie.
Hoe ziet een percolator eruit?
Een percolator bestaat uit drie onderdelen:
- De onderste kamer
- Het filterbakje
- De bovenste kamer
De onderste kamer wordt gevuld met de gewenste hoeveelheid water. Daarbij is het van belang dat je de onderste kamer vult tot dat het filterbakje boven het waterpijl komt te liggen. Het filterbakje plaats je vervolgens op de onderste kamer en vul je met gemalen koffie. Als laatste zet je de bovenste kamer op het apparaat. Hier wordt de espresso in opgevangen.
Hoe werkt een percolator?
Koffie zetten met een percolator ziet er misschien ingewikkeld uit, maar is vrij makkelijk. Een percolator werkt als volgt: je vult het waterreservoir met water en verarmd het water door een warmtebron als een gaspit. Op het moment dat de percolator op het gasfornuis wordt gezet, stijgt de temperatuur in de onderste kamer.
Het water gaat koken en de volume neemt toe. Hierdoor ontstaat een bepaalde druk die het kokende water door het holle buisje in de kan naar boven duwt. Het water gaat via het filterzeefje langs de gemalen koffie naar de bovenste kamer; de uitschenkkan. Op deze manier neemt het water de heerlijke aroma’s mee van de gemalen koffie. En door de deksel pruttelt de espresso niet uit de percolator en wordt de espresso warm gehouden.
Voor het maken van koffie in een percolator heb je maar een paar benodigdheden nodig:
Verder vergt het veel geduld, maar je krijgt er heerlijke koffie voor terug.
Stappenplan koffie zetten met een percolator
Stap 1: Vul de percolator met water.
Het onderste deel van de percolator is het waterreservoir. In de binnenkant staat vaak aangegeven hoeveel water je nodig hebt veel hoeveel koppen koffie. Dit is vaak wel gebaseerd op een espresso. Als je een koffie wilt zetten moet je er iets meer water bij doen.
Stap 2: Voeg de gemalen koffie toe.
Gebruik filterkoffie in plaats van fijngemalen koffie voor het beste resultaat. Vul het filter tot de rand met de gemalen koffie.
Stap 3: Zet de percolator op het gasfornuis
Breng het water aan de kook door de percolator op het gasfornuis te zetten. Zet het op een medium warmtestand en geef het de tijd om rustig te koken.
Stap 4: Laat de koffie even pruttelen
Voor het beste resultaat is het belangrijk om de koffie even te laten pruttelen in de percolator.
Stap 5: Haal de percolator van het gasfornuis af
Als het pruttelen klaar is kun je de percolator van het gasfornuis afhalen. Doe dit wel gelijk zodra je merkt dat het pruttelen klaar is; anders verbrand je koffie. Let ook op dat je de percolator niet met blote handen van het fornuis afpakt, deze wordt namelijk heel heet.
Zodra de percolator van het gasfornuis af is kun je de koffie direct in het kopje gieten. Je kunt deze ook eerst overschenken in een andere kan voor als je de koffie rechtstreeks uit de percolator iets te bitter vindt.
Welke koffie voor een percolator?
Niet iedere koffie is geschikt voor een percolator. Om optimaal te genieten van koffie uit een percolator kun je het beste kiezen voor een niet al te fijn gemalen koffie. Het liefst een middelgrof gemalen koffie, dit staat vaak aangegeven op de verpakking. Kies niet voor een espressomaling, maar voor een zogenaamde mokamaling, percolatormaling of moka koffie. Dit zijn malingen die net wat grover zijn dan de espressomalingen.
Door gebruik te maken van middelgrof gemalen koffie voorkom je dat er koffiegruis door de filter heen sijpelt en in je kop koffie terecht komt. Daarnaast zorgt een te grove koffie ook voor een wat zure smaak en een te fijn gemalen koffie juist weer voor een bittere smaak.
Zelf koffie malen met een koffiemolen
Voor het beste resultaat koffie uit je percolator, kun je het beste zelf je koffie malen met een koffiemolen. Op deze manier blijft de smaak en aroma’s het beste behouden. Kies wel een koffiemolen die een instelbare maalgraad heeft, zodat je zelf kunt aangeven hoe grof of hoe fijn je de maling van de bonen wilt hebben.
Bekijk hier de geschikte koffiebonen voor een percolator om zelf te malen.
Hoe maak ik een percolator schoon?
Net als elke koffiemachine of koffieapparaat heeft ook de percolator de benodigde onderhoud en reiniging nodig. Door de percolator goed schoon te houden zorg je ervoor dat de smaak en aroma’s van je koffie behouden blijven. Ook verleng je de levensduur van de percolator.
Allereerst is het van belang om de percolator na het gebruik altijd goed schoon te maken. Laat hem na gebruik eerst 30 minuten staan voordat je hem uit elkaar haalt, zodat hij goed kan afkoelen. Zorg ervoor dat er geen koffieresten achterblijven en dat de kan leeg is. Daarna kun je alle onderdelen schoonmaken door ze onder de warme kraan af te spoelen. Droog alles goed af en je percolator staat weer klaar voor de volgende bereiding.
Let wel op: je mag de percolator niet wassen met sop of in de vaatwasser doen. Een zacht sponsje of een afwasborstel met heet water is genoeg. Anders gaat de percolator oxideren.
Ontkalken van een percolator
Een percolator moet periodiek worden ontkalkt. Het liefst één keer per maand bij regelmatig gebruik. Hier kun je verschillende technieken voor gebruiken:
- Vul het waterreservoir met 1/3 azijn en 2/3 water en laat het vervolgens koken. De percolator moet daarna wel goed gespoeld worden om de azijn geur uit de percolator te halen.
- Het gebruik van anti-kalk producten voor percolators.
- Het plaatsen van een waterontharder, om kalkaanslag te voorkomen.
Verwijderen van cafeïnevlekken van een percolator
Naarmate het gebruik vordert kunnen er zwarte vlekken in de percolator komen. Dit zijn cafeïneresten die door het koffiedik zijn achtergebleven. Deze kun je makkelijk verwijderen door wat water te mengen met citroensap in het waterreservoir. Dit breng je vervolgens aan de kook en daarna laat je het een nachtje rusten. De volgende dag kun je de percolator goed omspoelen en afdrogen, en de cafeïnevlekken zijn verdwenen.
Percolator kopen
Zelf ervaren hoe het is om koffie te zetten in een percolator? Probeer het eens uit en geniet van een heerlijke slow coffee.
Bialetti Moka Express – 18
Bialetti Moka Express – 12 kops
Bialetti Moka Express – 9 kops